Na jarenlange emotionele verwaarlozing en later in haar leven psychisch en lichamelijk mishandeld te zijn, komt Nicole op een punt in haar leven waarop ze beseft dat zij zelf pleger van mannenmishandeling geworden is: “Ik hield een mes op zijn keel en realiseerde me dat ik ertoe in staat was hem echt te steken.” In dit interview vertelt Nicole over hoe zij tot het mishandelen van haar ex- partner kwam en hoe het haar gelukt is om een leven zonder geweld vorm te geven.
Door Elise van den Hoek - Moviera
Bron: www.mannenmishandeling.nl/magazine/ex-pleger-aan-het-woord/
De jeugd van Nicole was turbulent. Haar ouders overleden toen ze nog maar een kind was en op de plekken waar zij onder jeugdzorg terecht kwam, voelde ze zich niet veilig. Het zorgde ervoor dat ze steeds weer op zoek ging naar een partner die haar kon beschermen. Nicole: “Hoe gevaarlijker iemand was, hoe veiliger ik zou zijn, dacht ik. Waar ik alleen geen rekening mee hield, was dat zo’n partner ook gevaarlijk naar mij toe zou kunnen zijn.” Het gevoel van continue onveiligheid in combinatie met haar borderline persoonlijkheidsproblematiek, maakten het voor Nicole vrijwel onmogelijk om gezonde relaties op te bouwen.
Dat blijkt uit de destructieve relatie met Barry*. Tijdens incidenten waarbij Nicole haar veiligheid in gevaar is, bieden ook de betrokken woningbouwvereniging en de politie haar niet de bescherming die zij zoekt. Vrienden die haar proberen te helpen, worden door Barry met fysiek geweld op afstand gehouden. Uiteindelijk lukt het Nicole om met behulp van een GGZ-hulpverlener naar de vrouwenopvang te vluchten, maar toen ze hoorde dat Barry haar hond op straat had gezet, ging ze toch terug. “Bij de hulpverlener die mij had proberen te helpen, dacht ik boosheid en irritatie te zien over het feit dat ik was teruggegaan”, zo blikt ze terug. Nog een professionele instantie waardoor Nicole zich niet serieus genomen voelt. “Op dat moment vielen ook de hulpverleningsinstanties voor mij af als veilige haven om aan te kloppen.” Wanneer Barry voor jaren achter slot en grendel verdwijnt vanwege een ernstig delict, is ze ‘vrij’. Veilig voelt ze zich alleen nog niet en ook een diepgaande behandeling blijft in de eerste jaren uit. “Mijn gevoel was gewoon helemaal weg. Ik kon niet bij mezelf komen, dus behandelaren ook niet. Mijn oude gedrag kwam daardoor uiteindelijk weer terug.”
''Ik beëindigde de relatie en ging op zoek naar de juiste behandeling''
“Er zat zoveel onverwerkt trauma in mij”, gaat Nicole verder. “In het dagelijks leven was ik daarom erg agressief. Zo kon ik op het werk of op straat uithalen naar mensen die een grote mond tegen mij hadden, maar ook als ik me niet gezien of gehoord voelde. Toen ontmoette ik Alex*, mijn eerste partner die géén geweld gebruikte. Op dat moment werkte ik in de horeca, waar ik zelf steeds meer alcohol begon te drinken. Alex blowde veel en ging net als ik steeds meer drinken. Naarmate de tijd vorderde, voelde ik me vaker niet gezien en gehoord door hem. De frustratie daarover uitte ik door tegen hem te schreeuwen, met spullen te gooien en hem te bedreigen. Het ging van kwaad tot erger. Op een gegeven moment drukte ik hem in de hoek, terwijl ik een mes op zijn keel had gezet. Dat was het moment dat ik dacht ‘ik ga het doen’. Ik was in staat om op hem in te steken. Pas toen daalde het besef in dat ik mezelf niet meer onder controle had. Dit moest stoppen. Het rare is dat ik tijdens die twee jaar durende relatie me nooit realiseerde dat ik een pleger van geweld was geworden. Voor mij was het de manier waarop ik mij uitte. Na al die jaren wist ik niet beter.”
“Achteraf denk ik dat mijn geweldsuitbarstingen weinig met Alex als persoon te maken hadden. Hij stond op dat moment symbool voor alles uit mijn verleden waar ik getraumatiseerd door was. In een moment dat ik boven mezelf uitsteeg, besefte ik waar ik mee bezig was. Ja, ik had een zwaar kutleven gehad, maar dat gaf mij niet het recht iemand anders zó te beschadigen. Om iemand aan te doen wat mij die jaren daarvoor aangedaan was. Het raakte me diep. Het was tijd om écht hulp te zoeken. Ik beëindigde de relatie en ging op zoek naar de juiste behandeling.”
De weg naar licht aan het einde van de tunnel was lang. Nicole: “Ik ben in totaal vier jaar in behandeling geweest. De eerste acht maanden werd ik opgenomen, en daarna bouwde het traject langzaam in dagen af. Het was een kantelpunt, alleen het verlies van mijn ouders kon ik niet verwerken. Ik miste iemand die de juiste vragen stelde. Toen de organisatie waar ik in behandeling was ging reorganiseren, werd het verlies van mijn ouders getriggerd en kwam ik terecht op een PAAZ-afdeling*. Daar ontmoette ik de psychiater die me hielp dat grootste pijnpunt aan te pakken. Hij vertelde mij over verlate rouw en moedigde me aan me hierin te verdiepen. Dat gaf me een belangrijk inzicht in mijn gedrag en gedachtegoed. De rouw en angst die ik als kind voelde, hadden op een destructieve manier mijn leven bepaald. In 2012 is mijn behandeling afgerond en in de tussentijd heb ik me ook laten behandelen voor mijn alcoholverslaving.”
“Ik kan nu zeggen dat ik mijn pijn uit het verleden echt aangekeken heb. Op mijn gedrag zal ik altijd alert moeten blijven”, vertelt Nicole als wij haar vragen hoe zij haar emoties en gedrag vandaag de dag onder controle houdt. “Tijdens mijn behandeling had ik een kamergenoot met wie de afspraak was dat als zij de spanning in mijn lijf zag opbouwen, ze een hand losjes op mijn arm mocht leggen. Met haar hulp leerde ik de lichamelijke signalen herkennen wanneer ik boos of bang werd. Beide gevoelens lokten agressief gedrag uit bij mij. Soms kan ik nog, van binnen, opgefokt raken. Wanneer iemand iets kwetsends over mijn dierbaren zegt of wanneer ik veel stress heb. Ik voel dan de spanning in mijn lijf oplopen. Op momenten voel ik agressie met dezelfde intensiteit als ik dat vroeger ervaarde. Het verschil is dat ik me nu kan beheersen en weet hoe ik mijn gedachten om kan buigen. Ik heb veel meer controle over mijn gedachten en over mijn lijf.
“Belangrijk is om me bewust te blijven over wat er in me omgaat. Daarvoor gebruik ik een app. Aan het eind van de dag evalueer ik mezelf aan de hand van een vragenlijstje. Heb ik bijvoorbeeld iemand iets kwalijk genomen of ben ik oneerlijk, bang of egoïstisch geweest? Heb ik iets voor mezelf gehouden wat ik uit had moeten spreken? Zo krijgt spanning niet makkelijk de kans om op te bouwen en te escaleren. Daarnaast maak ik deel uit van een zelfhulpgroep voor ex-plegers van huiselijk geweld. Wanneer ik toch op scherp sta, kan ik ervoor kiezen iemand uit de groep te bellen om te ventileren. Dat is heel helpend.”
Nicole neemt de volledige verantwoordelijkheid voor haar gedrag en acties, zowel naar haar ex-partner toe als naar collega’s, vrienden en andere mensen in haar omgeving. Ze erkent dat ze fouten heeft gemaakt en mensen pijn heeft gedaan. Was er iets waarmee anderen haar hadden kunnen stoppen om leed te voorkomen? Ze denkt even na. “Me aanspreken op alléén mijn gedrag werkte in ieder geval als een rode lap op een stier. Doorvragen had kunnen helpen: Hoe komt het dat je zo agressief werd, waar werd je door geraakt? Ik miste iemand die mij het gevoel gaf mij als persoon te zien en die niet alleen mijn gedrag zag. Het klinkt misschien raar, maar juist een onbekende had hierin kunnen helpen, omdat dat veiliger aanvoelt. De zin ‘ik zie dat hier veel gebeurt en ik maak mij zorgen’ had iets in mij kunnen raken, waardoor ik misschien eerder tot het besef was gekomen dat mijn gedrag erg veel schade aanrichtte, als eerste bij het slachtoffer, daarnaast ook bij mezelf.”
''Geef niet op wanneer een bepaalde hulpvorm voor jou niet geschikt lijkt te zijn, er leiden meer wegen naar Rome.''
Nicole deelt haar ervaringen om het taboe op mannenmishandeling te doorbreken. “Een vrouw is niet vanzelfsprekend slachtoffer en een man niet automatisch pleger van huiselijk geweld. Sterker nog: je kunt ook beide zijn. Ja, het kómt vaker voor dat de man een pleger is, wat niet wil zeggen dat wanneer het een vrouw betreft dat gebagatelliseerd mag worden. Maar dat was wel wat er gebeurde bij mij. Ik zou graag zien dat er meer aan voorlichting wordt gedaan. Niet alleen voor de hulpverlening, maar ook voor de gewone burger. Over de soorten huiselijk geweld die er zijn en dat er een groot grijs gebied is buiten de excessen die je op televisie ziet. Voorkomen is uiteindelijk beter dan genezen, toch?”
Of ze tot slot nog iets wil delen met mensen die pleger zijn of vermoeden dat ze dit zijn? Nicole: “Ik wil ze op het hart drukken te blijven zoeken naar de juiste hulp. Geef niet op wanneer een bepaalde hulpvorm voor jou niet geschikt lijkt te zijn, er leiden meer wegen naar Rome. Voor mij was het heel frustrerend om in eerste instantie niet echt tot de kern van mijn problemen te komen, maar het bleef mijn verantwoordelijkheid om aan mezelf te werken. Dat heb ik ook gedaan en dat was het waard. Een leven zonder geweld is óók na jaren van pijn en geweld mogelijk.”
*niet zijn echte naam
